Tốc độ ánh sáng luôn là một khái niệm gì đó rất nhanh. Bạn đã biết gì về vận tốc ánh sáng? Tốc độ của ánh sáng là bao nhiêu? Xoay quanh vận tốc ánh sáng, một hằng số vật lý cơ bản đặc biệt quan trọng trong lĩnh vực vật lý là rất nhiều điều thú vị. Cùng Kinh nghiệm số tìm hiểu nhé.
Vận tốc ánh sáng là gì? Tốc độ ánh sáng chịu ảnh hưởng những yếu tố nào?
Vận tốc ánh sáng là tốc độ lan truyền của bức xạ điện từ trong chân không. Vận tốc ánh sáng là một hằng số có giá trị chính xác bằng 299.792.458 m/s. Mét là đơn vị độ dài tiêu chuẩn.
Với vận tốc gần 300.000 km/s, chỉ cần cho quá 1s là ánh sáng đã đến được với Mặt Trăng và đến Mặt Trời khoảng 8 phút. Trong 1s ánh sáng có thể đi quanh 7 vòng trái đất. Nhưng nó phải mất nhiều năm mới vượt qua được khoảng cách giữa chúng ta & những ngôi sao gần nhất.
Vận tốc ánh sáng chuyển động tương đương với các sóng truyền hình, truyền thanh, tia hồng ngoại, tia cực tím và sóng ra đa. Và tốc độ của ánh sáng sẽ bị giảm đi khi đi qua các môi trường nước, thủy tinh, không khí hoặc tất cả những loại vật liệu trong suốt khác.
Lịch sử lý thuyết về vận tốc ánh sáng
Galileo là người đầu tiên muốn đo tốc độ của ánh sáng. Ông đã thực hiện bằng cách đặt & quan sát hai điểm cách nhau vài dặm với hai lồng đèn phủ kín. Điểm quan sát thứ nhất mở lồng đèn của mình, điểm quan sát thứ hai sau khi thấy ánh sáng từ điểm quan sát thứ nhất mới mở lồng đèn của mình. Khoảng thời gian giữa hai lần mở lồng đèn + khoảng cách giữa hai lồng đèn sẽ giúp Galileo tính được tốc độ của ánh sáng.
Tuy nhiên, qua thí nghiệm này Galileo ông mới chỉ khẳng định được rằng ánh sáng đi qua với vận tốc quá nhanh mà khoảng cách vài dặm chưa đủ.
Đến năm 1676, Ole Roemer nhà thiên văn học người Đan Mạch mới thực hiện được thí nghiệm chính xác đầu tiên bằng cách quan sát mặt trăng của sao mộc. Ông cho ra kết quả 309.000 km/s (không sai lệch nhiều so với tốc độ ánh sáng thực).
Trong thế kỷ XIX, hai nhà khoa học người Pháp là Hippolyte Fizeau và Leon Foucault đã tính tốc độ ánh sáng bằng cách dùng hệ thống gương phức tạp. Ông kết luận được con số là 298.000 km/s.
Tiếp theo đó, một người học trò vĩ đại của Foucault là Albert Michelson đã tiếp tục công trình nghiên cứu này để phép đo đạc, tính toán trở nên chính xác hơn.
Năm 1924, Michelson đã thực hiện thí nghiệm tại các đỉnh núi khác nhau của California với khoảng cách giữa các điểm thí nghiệm là 140 km. Năm 1926 ông kết luận vận tốc của ánh sáng là 300.000 km/s. Ngày nay, các nhà khoa học thực nghiệm đều khẳng định vận tốc ánh sáng chính xác là 299.792.450 m/s.
Những điều thú vị về ánh sáng bạn chưa biết?
- Ánh sáng có thể chui sâu xuống khoảng 80 mét nước biển.
- Bắc cực quang xảy ra khi “gió” từ bão từ ở mặt trời tương tác với khí quyển trái đất
- Trong 1s năng lượng tỏa ra từ mặt trời đủ sức hâm nóng được hơn 3.000 tỉ tỉ bữa ăn nhanh.
- Phản xạ hắt xì khi bị chói mắt là hiện tượng thường xảy ra (khoảng 18-35% loài người).
- Mắt của ếch cực kỳ nhạy cảm với ánh sách. Các nhà khoa học Singapore đã dùng mắt ếch để phát triển máy phát hiện photon.
- Cầu vồng được tạo ra khi ánh sáng chui vào các giọt nước nhỏ liti trong không khí, ánh sáng bị khúc xạ rồi phản chiếu trong giọt nước rồi bị khúc xạ chui ra khỏi giọt nước.
Và ánh sáng cũng có quán tính. Các nhà khoa học đang nghiên cứu để sử dụng nguồn năng lượng này giúp các chuyến du hành sâu vào vũ trụ tiết kiệm & hiệu quả hơn.
Tiếp tục cùng Kinh nghiệm số cập nhật các thông tin thú vị về khoa học vũ trụ xung quanh chúng ta nhé!